Туған тіл – әр адамның рухани тұғыры, оның мәдениетіне, тарихына, салт-дәстүріне, болмысына терең байланысы бар басты құндылық. Туған тілдің мәні тек сөздер мен сөйлемдерде ғана емес, ол ұлттың ғасырлар бойы қалыптасқан ерекшеліктерін сақтап қалу, ұрпақтанұрпаққа жеткізу болып табылады. Өйткені тіл – тек қарым-қатынас құралы емес, сонымен қатар ұлттың мінезқұлқын, өмірлік көзқарастарын, дүниетанымын танытатын айна.
Туған тілдің маңызды рөлі – бұл ұлттық идентификацияның негізі. Әрбір халықтың тілінде оның дүниетанымы мен ерекшеліктері көрініс табады. Мысалы, қазақ тілінде сөйлеу арқылы адам өзінің ұлттық болмысын, мәдениетін, салт-дәстүрін сақтап, өз ұрпағына жеткізе алады. Әрбір сөз, әрбір тіркес адамның мінез-құлқы мен ішкі дүниесін білдіретін, ұлттың мәдени мұрасын айқындайтыны белгі. Туған тілдің мәртебесін көтеру – ұлттық рухты нығайтудың негізгі шарттарының бірі. Егер халық өзінің ана тілін құрметтеп, оны қадірлеп қолданса, сол тілде сөйлейтін ұрпақтың да ұлтқа деген сүйіспеншілігі артады. Тіл арқылы ұлттың тарихы мен мәдениеті сақталып, ол заманауи әлемде өз орнын табуға мүмкіндік алады. Қазіргі уақытта жаһандану үрдісі әлемде кеңінен таралып, көптеген тілдердің қолданылу аясын кеңейтуде. Әсіресе, ағылшын тілі бүкіл әлемде қарқынды түрде қолданысқа енуде. Бұл жаһандану үрдісі кейбір тілдердің жойылуына немесе тұншығуына алып келуі мүмкін. Бірақ қазақ тілінің мәртебесін биіктету, оны кеңінен қолдану, оның ғаламдық деңгейде танылуына жағдай жасау – әрбір азаматтың міндеті. Біздің қоғамда тілдің әлеуметтік мәртебесі жоғары болса, жастардың тілге деген қызығушылығы мен құрметі артады. Сонымен қатар, тілдің оқыту жүйесі де маңызды рөл атқарады. Жастарға ана тіліне деген махаббатын және оның құндылықтарын дәріптеу арқылы ғана біз туған тіліміздің тұғырын биік ұстай аламыз. Туған тілдің тұғыры биік болуы үшін оны тек қолдану ғана жеткіліксіз.
Тілдің дамуына нақты қадамдар жасап, оны қорғай білуіміз қажет. Бұл – тек тілдің грамматикасы мен лексикасын сақтап қалу емес, сонымен қатар оның қоғамдық, мәдени, ғылыми саладағы қолданылуын арттыру. Туған тілді мектептерде, университеттерде, ғылым мен өнерде кеңінен қолдану оның дамуына оң ықпалын тигізеді. Бұған қоса, қазақ тілінің мемлекеттік деңгейде қолданылуын қамтамасыз ету үшін мемлекеттік бағдарламалар мен жобалар жүзеге асырылуы тиіс. Білім беру саласындағы реформалар, ұлттық телеарналардағы қазақ тіліндегі бағдарламалардың санын арттыру, қазақ тілінде жазылған әдебиеттер мен ғылыми еңбектердің көптеп шығуы – тілдің мәртебесін көтеру үшін маңызды қадамдар болып табылады. Туған тіл – ұлттың тұғыры, оның негізі. Егер әрбір азамат өз тілін құрметтеп, оны қолданса, онда тілдің мәртебесі көтеріледі. Туған тілдің биік тұғыры ұлттың санасын оятып, оның мәдениетін, тарихын, болмысын сақтауға көмектеседі. Сондықтан да тілдің құндылығын түсініп, оны қорғап, дамыту – әрбір адамның жауапкершілігі. Тұғыры биік туған тіл – ұлттың болашағы мен рухани жаңғыруының негізі.
Айгүл ӘДІЛХАНҚЫЗЫ, Қызылорда облысының қоғамдық даму басқармасы «Қызылорда облысының тілдерді оқыту орталығы»КММ-і Жаңақорған ауданы бойынша мемлекеттік тіл оқытушысы