Сақ болыңыз, Кене індеті!
Кененің шағуы арқылы берілетін жұқпалы аурулар басым жағдайда жыл мезгілінің көктем жаз және күз айларына тиесілі.
Кененің шағуын бірден байқау мүмкін емес. Өйткені кене өз денесінен арнайы ферментер бөліп, шаққан орнын көп жағдайда білдірмеуге тырысады. Тұмсығын тері қабатына енгізген кене, майда қан тамырларынан қоректене бастайды.
Сол жерден тойған мезетте бірнеше мың жұмыртқаларын тері астына тастап, сол мезеттен бастап аурулардың оның ішінде аса қауіпті жұқпалы Конго қырым геморрагиялық қызбасы ауруының белгілерін шақыра бастайды.
Қырым-Конго қанды безгегінің жасырын кезеңі орта есеппен 2-7 күнге, кейде 12 күнге дейін созылуы мүмкін. Аурудың басталуы дене қызуының 39-41 градуске дейін жоғарылап, дененің қалтырауымен, қатты бас ауыру, буындардың, белдің, іштің, балтырдың ауруымен басталады.
Науқас әлсіреп, бүкіл ағзасы ауырады. Жүрегі айнып, құсуы мүмкін және бұл тамақ жеумен байланысты болмауы керек. Бетінің, мойны және көкірегінің жоғарғы бөліктерінің қызыл-қошқыл түске боялып, қызарады, көзі қанталайды, тамағы қызарады,көз қабығының қабынуы байқалады. 2-5 күндері қан-тамырлық белгілер басталады: ине шаншыған орындарда көгеру пайда болады, науқастың көкірегі мен ішінде майда қан тамырлық бөртпелер пайда болады, мұрнынан, тісінің қызыл етінен, ішектерінен, асқазаннан, жатырдан кейде асқазаннан қан кету басталып, адамды қазаға ұшыратуы мүмкін.
Бұл дерттің қауіптілігі сол,осы аурумен сырқаттанған адамның қаны сау адамның денесіне тисе, осы дерттің жұғуына себепші болады.
Осы кезге дейін бұл ауруды емдейтін арнайы емі жоқ. Сондықтан аурудың алдын-алу жолдарына зор мән беріледі.
Індетті болдырмас үшін басты жағдайлардың бірі адам тұратын жерлерде кенелерді жою шараларын жүргізу қажет ауру тарататын кенелердің көбі үй жануарларының қанымен қоректенеді. Сондықтан малға кене жабыспау үшін малды дәрілеп, тоғыту керек. Осы жерде айтатын басты мәселе, малға жабысқан кенені еш уақытта қайшымен қырқып, қолмен жұлып алуға болмайды.
Кенесі көп жерде сақтану үшін арнаулы киім (комбинизон ) киіп жүру керек. Егер ол болмаса шалбардың балағын етіктің ішіне салып, белбеумен байлаған жөн. Үйге қайтқанда басты мойынды, қолтықтың астын мұқият қараған дұрыс. Денеге жабысқан кенені ақырын еппен алу керек.
Кенені көрген кісі жұлып алмай, арнайы емханаға немесе дәрігерге жедел қаралуы тиіс, өздігінен жұлып алған жағдайда оның аяғының тікенектері адамның терісінің астында қалып қояды да жара пайда болады.
Ешқашанда кенені сығып өлтіруге болмайды, өйткені оның вирусы тері арқылы адам денесіне өтіп кетуі мүмкін.
Алдын-алу жұмыстары медициналық,ветеринарлық, шаруашылық және атқарушы органдардың қатысуымен кешенді түрде жүргізіледі. Оның ішінде науқастарды ерте анықтау, оларды оқшаулап, емдік шараларын көру, ауру ошағында залалсыздандыру жұмысын жүргізу.
Сонымен қатар зоологиялық-паразитарлық топ жұмыс жасайды, далалық материалдар жинақталып, зертханаларда зерттеледі. Қолайсыз деп саналатын аймақтарды кенеге қарсы улау шаралар елді мекендердің айналасында 300 метр радиуста санитарлық-қорғаныс белдіктері құрылады.
Кененің шағуын бірден байқау мүмкін емес. Өйткені кене өз денесінен арнайы ферментер бөліп, шаққан орнын көп жағдайда білдірмеуге тырысады. Тұмсығын тері қабатына енгізген кене, майда қан тамырларынан қоректене бастайды.
Сол жерден тойған мезетте бірнеше мың жұмыртқаларын тері астына тастап, сол мезеттен бастап аурулардың оның ішінде аса қауіпті жұқпалы Конго қырым геморрагиялық қызбасы ауруының белгілерін шақыра бастайды.
Қырым-Конго қанды безгегінің жасырын кезеңі орта есеппен 2-7 күнге, кейде 12 күнге дейін созылуы мүмкін. Аурудың басталуы дене қызуының 39-41 градуске дейін жоғарылап, дененің қалтырауымен, қатты бас ауыру, буындардың, белдің, іштің, балтырдың ауруымен басталады.
Науқас әлсіреп, бүкіл ағзасы ауырады. Жүрегі айнып, құсуы мүмкін және бұл тамақ жеумен байланысты болмауы керек. Бетінің, мойны және көкірегінің жоғарғы бөліктерінің қызыл-қошқыл түске боялып, қызарады, көзі қанталайды, тамағы қызарады,көз қабығының қабынуы байқалады. 2-5 күндері қан-тамырлық белгілер басталады: ине шаншыған орындарда көгеру пайда болады, науқастың көкірегі мен ішінде майда қан тамырлық бөртпелер пайда болады, мұрнынан, тісінің қызыл етінен, ішектерінен, асқазаннан, жатырдан кейде асқазаннан қан кету басталып, адамды қазаға ұшыратуы мүмкін.
Бұл дерттің қауіптілігі сол,осы аурумен сырқаттанған адамның қаны сау адамның денесіне тисе, осы дерттің жұғуына себепші болады.
Осы кезге дейін бұл ауруды емдейтін арнайы емі жоқ. Сондықтан аурудың алдын-алу жолдарына зор мән беріледі.
Індетті болдырмас үшін басты жағдайлардың бірі адам тұратын жерлерде кенелерді жою шараларын жүргізу қажет ауру тарататын кенелердің көбі үй жануарларының қанымен қоректенеді. Сондықтан малға кене жабыспау үшін малды дәрілеп, тоғыту керек. Осы жерде айтатын басты мәселе, малға жабысқан кенені еш уақытта қайшымен қырқып, қолмен жұлып алуға болмайды.
Кенесі көп жерде сақтану үшін арнаулы киім (комбинизон ) киіп жүру керек. Егер ол болмаса шалбардың балағын етіктің ішіне салып, белбеумен байлаған жөн. Үйге қайтқанда басты мойынды, қолтықтың астын мұқият қараған дұрыс. Денеге жабысқан кенені ақырын еппен алу керек.
Кенені көрген кісі жұлып алмай, арнайы емханаға немесе дәрігерге жедел қаралуы тиіс, өздігінен жұлып алған жағдайда оның аяғының тікенектері адамның терісінің астында қалып қояды да жара пайда болады.
Ешқашанда кенені сығып өлтіруге болмайды, өйткені оның вирусы тері арқылы адам денесіне өтіп кетуі мүмкін.
Алдын-алу жұмыстары медициналық,ветеринарлық, шаруашылық және атқарушы органдардың қатысуымен кешенді түрде жүргізіледі. Оның ішінде науқастарды ерте анықтау, оларды оқшаулап, емдік шараларын көру, ауру ошағында залалсыздандыру жұмысын жүргізу.
Сонымен қатар зоологиялық-паразитарлық топ жұмыс жасайды, далалық материалдар жинақталып, зертханаларда зерттеледі. Қолайсыз деп саналатын аймақтарды кенеге қарсы улау шаралар елді мекендердің айналасында 300 метр радиуста санитарлық-қорғаныс белдіктері құрылады.
Жан Шайхысламов,
аудандық ҚДСБ-сы
бөлім басшысы.
аудандық ҚДСБ-сы
бөлім басшысы.