Бал жеген бала білімді болады
Бал арасын қолда ұстау ежелден басталғанымен , оның отаны Ресей мен қиыр шығыс. Біздің елімізде де ертеден-ақ келген бұл кәсіпке үйренгендер бірте-бірте табыс көзіне айналдыруды қолға алуда. Бал, прополис, аналық сүт, араның уы, тозаң гүлін беретін бал арасын асырайтындар біздің ауданда да баршылық. Солардың бірі Омар Шамсудинұлы ағамыз жайында болмақ әңгіме. Сонымен...
Бізді қоршаған табиғат небір тылсым сырларға толы. Айналамызға сәл назар аударсақ оған көзіміз оп-оңай жетеді. Мысалы, араны алайықшы. Жаз шықса ызыңдап маңайымыздан шықпайтын бал жинайтын арамен өмірі тығыз байланыста Омар аға бал арасын бағып-баптау шаруасымен 1979 жылдан бері айналысып келеді. Бауыр басқаны соншалық арасыз өмірін де, өзін де елестете алмайды. Бал арасы кәсібін жақсы меңгергенінің нәтижесінде табысы тәуір, көңілі көтеріңкі, абыройы асқақ. Жары Флюра апамен 4 ұл-қыз тәрбиелеп отырған омарташы ата кәсіпті жалғастырып келе жатқанына 40 жылға жуықтаса да білгенімнен білмегенім көп дейді. Былтырғы жылы Украинада өткен конференцияда «буын ауруы мен варикозды бал арасымен емдеу» тақырыбында жобасын қорғап сертификат алған жаңақорғандық омарташы жақында ғана Алматыда өткен семинарда «апитерапия» саласында өз ойын ашық айтып, біліктілігін тағы да арттырып келді.– Өзім әуесқой ара өсірушімін. Негізгі мамандығым гидротехник болғанымен, бұл салада совет үкіметі тарқағанға дейін ғана жұмыс жасадым. Кейіннен бойыма емшілік қасиет қонып, омарташылық кәсіпке қызығушылығым артып, осы кәсіппен айналысып келе жатқаныма 40 жылдың шамасы болды. Осы жылдар аралығында ара балынан алынатын өнімдерді өз бетімше зерттеп толығымен біліп алдым десе де болады. Араның негізгі беретін өнімі – бал. Ара балды гүлдерден азығы тәтті шырын мен тозаңды ұшып-қонып жүріп жинайды. Күн жылынысымен аралардың қызу тіршілігі басталады. Көктем мезгілінде аралар ішектерінде тұрып қалған керек емес заттардан құтылып, өз ұяларын жасауға кіріседі. Жазда тыным таппай гүл тозаңдарын жинайды. Күзге қарай аралардың тіршілігі бәсеңдей бастайды. Осыдан кейін аралар жарты жыл ұшпай, өмірлерін омартада өткізеді. Көріп тұрғандарыңыздай ара өсіру арнайы жерді талап етпейді. Бір сөзбен айтқанда, омарташылық аз шығынмен мол табыс табуға болатын, сонымен қатар өте ауыр кәсіп түрі, – дейді Омар Изатов.
Сондай-ақ ол жасаған жұмысыңның нәтижесін көру үшін арамен әр күніңді, әр сәтіңді қызығушылықпен, бар ынтаңды салып өткізу керектігін жеткізді. Әрі тұрғындарға денсаулығыңыз мықты болсын десеңіз күніне бір қасық бал жеп тұруға кеңесін берді.
– Әселдің құрамында глюкоза мен витаминдер, макроэлементтер, барлығы жүзден аса құнды ингредиенттер бар. Бал барлық ауруға дауа. Ұяшықтарының өзі халық емінде пайдаланылуда. Тіпті ара уы да көптеген дертке шипа. Қазіргі таңда ара балы асқазан, бауыр, бүйрек және жүйке ауруларына медицинада кең қолданыста, қант диабетімен ауыратын және толық адамдарға балды жеуге болмайды, – деп Омар аға өмірлік кеңесімен бөлісті.
Сізді ара шақса қуаныңыз. Айтқымыз келгені оның шаққаны да шипа. Араны шақтыру арқылы емдеу медицинада апитерапия деп аталады. Ең алғашқы апитерапиямен емдеу саласы Мәскеуде бастау алып дамыса, біздің елде кейінгі жылдары ғана қолға алына бастады. Ауданда апитерапия емін жақсы меңгерген бүгінгі басты кейіпкер Омар Шамсудинұлы. Көбіне бұл ем саласына препараттар көмектеспеген жағдайда инсульт алған адамдар жүгінеді екен. Ескерте кететін жайт, бір күнде 12 арадан артық шақтыруға болмайды, тым көп ара шақтырса уланып қалу қаупі барын білдік.
Бал жас балалардың өсіп жетілуіне жақсы жағдай жасап, әртүрлі ауруларға ағзаның қарсылық күшін жоғарылатады. Балалар күніне 1-2 шай қасық бал жесе жетіп жатыр. Ұйқысы қашқан, жүйке ауруларына шалдыққандарға да бал таптырмас ем. Мысалы, ұйқысы қашқан адам бір қасық балды бір стақан жылы суға ерітіп, жатар алдында ішсе, ұйқысы тынышталып, жақсы тынығады. Балдан артық ұйқы шақыратын әрі ағзаға залалсыз дәрі жоқ екенін еске сала кетейік. Балды пайдалы екен деп оны бей-берекет қолдана беруге де болмайды. Орынсыз жеген бал да аллергияға шалдық-тырады. Ал панкреатит, қант диабеті аурулары бар адамдардың балды тек дәрігердің кеңесінен кейін ғана пайдалануы керек.
Түрік ұлтының өкілі бізбен қазақ тілінде еш қиналмай тілдесіп, әңгіме соңында дархан көңілді халқымыздың салтымен дастарханнан дәм ауыз таттырды. Дастархан басында жаңақорғандық омарташы 1-наурыз «Алғыс айту» күніне орай ақ тілегін жеткізді.– Бұл күн 130-дан астам ұлт мекен ететін Қазақстан халқының құрметі мен ынтымағының күні. Жалпыхалықтық мереке. Қиын-қыстау заманда қазақты көптеген ұлт паналады. Өзегінен теппей, несібесімен бөліскен, бөтенсінбей бауырына тартқан қазақтың пейіліне мың да бір рахмет. Кең байтақ жерде, елде тату-тәтті өмір сүріп жатқанымызға біздер өте бақыттымыз. Тәуелсіздігіміз мәңгілік, еліміз, жеріміз бүтін, бейбітшілік заман болсын, - деп жүрекжарды лебізін білдірді Омар Изатов.
P.S. Иә, қашанда бейнетсіз зейнет болмайды. Қиыншылықтар артта қалар, бастысы омарташыға мойымайтын қажырлылықты тілеп, бүгінгі таңда елдегі түрлі ұлт өкілдерінің арасындағы адамгершілік қатынастың өнегелі өлшеміне Омар ағаның себепкер болып жүргеніне куә болып тарқастық.
Лаура БИБАСАРОВА.
