Көк жөтел ауруы жайлы.
Көкжөтел (лат. pertussіs) – жедел таралатын, көбінесе, 8 жасқа дейінгі балаларда болатын жұқпалы ауру. Аурудыңқоздырғышықысқатаяқшатәрізді бактерия (Bordetellapertussіs). Қоздырғыш бактериялар науқас бала жөтелгенде оның демі мен қақырығы арқылы тарап, саубалаға жұғады. Бактериялар баланың тыныс органдарында өсіп-өнеді.
Жұғу жолдары. Көкжөтелдің жұғу көзі – науқасадамдар. Олар әсіресе аурудың бастапқы кезінде өте жұқтырғыш келеді. Көкжөтелдің кез келген түрі баска адамдар үшін өте қауіпті. Әсіресекөкжөтелұстамасықысып, қаттыжөтелгенкездесақтанғанжөн. Өйткеніқақырықбөлшектері 3 метргедейінұшады. Егеркөкжөтелгетұрақтыөмірлікиммунитетіқалыптаспағанболса, бұлсырқатпенкезкелгенжастағыадамауыруымүмкін.
Клиникасы. Инкубациялықкезең 3 күннен 15 күнгедейінсозылады (орта есеппен 5-8 күн). Ауру ағымыүшкезеңнентұрады – катаральды, спазмалықжөтелкезеңіжәнебосатукезеңі. Катаральдыкезеңдеқұрғакжөтел, кейдетұмауболады. Денеқызуысубфебрильдінемесеқалыпты. Бұлкезеңніңерекшелігі – тұрақтықаттыжөтел. Емгекарамастан, жөтелүнемікүшейебереді, тіптішектеуліұстамағасоқтыруымүмкін. Бұлкезең 3-14 күнгесозылады. Спазмалықкезеңдежөтелұстамасипатындаболады. Ұстамакезіндеқысқажөтеларасындадемдіішкетартқансәттеысқырықсекілдідыбысшығады. Ұстамаданкейінқоюшырышшығады, науқастыңқұсуы да мүмкін. Ұстамакезіндебаланыңбетіқызарады, одансоңкөгереді, мойнындағытамырларісініп, көздеріқанталайды. Ырықсызнәжіс не несепбөлуімүмкін. Тілсыртқашығып, көзденжасағады. Босатукезеңіндежөтелұстамасызболады, 2-4 аптағасозылады. Аурудыңорташаұзақтығы 6 апташамасында, бірақодан да ұзақболуымүмкін.
Көкжөтелқаттыасқынғанжағдайдапневмонияғаұласуымүмкін.
Көкжөтелдің алдын алу. Бүгінгі таңда көкжөтелмен алдын алудың жалғыз және тиімді шарасы-міндетті вакцинация күнтізбесіне енгізілген иммундау болып табылады. Ол бала өмірінің бірінші жылында жасалады. Сондықтан ата-аналар үшін балаларын иммундау орынды шешім болып қала береді. Вакцинация аурудың белгілері жоқ (суық тию, дене қызуының көтерілуі), дені саубалаларға ғана жасалады. Вакцинация жоспарлы түрде Ұлттық егу күнтізбесіне сәйкес, 2 айда→ 3 ай → 4 ай→ 18 айда жүргізіледі. АбКДС (күл, сіреспе, көкжөтел (жасушасыз), В гепатиті, полиомиелит (белсенділігіжойылған) және b типті гемофильді инфекцияларға қарсы конъюгацияланған) вакцинасы қолданылады.
Жаңақорған аудандық СЭҚБ бөлім басшысы
Ж.Шайхысламов
