БІЛІМ САЛАСЫНЫҢ БАҒЫНДЫРҒАН БЕЛЕСІ
ХХІ ғасыр – білім мен ғылым ғасыры. Заман талабына сай бәсекеге қабілетті, ұлттық құндылықтың туын биік ұстайтын жас ұрпақты тәрбиелеу – маңызды міндет. Бүгінгі таңда мұғалімдерге тек қана сабақ беріп, лекция оқумен шектелуі шәкіртті қанағаттандыра алмайды.
Ұстаз өзінің ұйымдастырушылық қабілетімен қоса сол ортада көшбасшы бола білуі керек. Қоғамды соңынан ертуге қауқарлы, ісіне берік әрі тиянақты болғаны құптарлық. Көштің басын бастау қиын, дегенмен бұл жаңа дамыған дәуірдің талабы. Тәуелсіздік алған жылдармен салыстырғанда ауданның білім саласында тың серпін бар. Білім ордалары жаңа заманауи технологиялық жабдықтармен қамтамасыз етіліп, интерактивті тақтаны игілігіне икемдеуде. Тәуелсіздіктің тағы бір жемісі – ауыл-аймақтағы оқушылар жаңа білім ордаларына жайғасты. Бұрынғыдай үш ауысымдық мектептер мәселесі толық шешілді. Мәселен, 2000-2010 жылдар аралығында 10 мектеп, 2010-2018 жылдар аралығында ауданда 16 мектеп жаңадан пайдалануға берілген. Бүгінгі таңда 42 мектептің 95 пайызы, яғни 40 мектеп типтік ғимараттарда орналасқан екен. Биылдың өзінде Қожамбердідегі №162 мектеп, Түгіскендегі №256 мектептің, Жаңақорған кентіндегі №56 мектептің жаңа ғимараты оқу жылында есігін ашты. Оған қоса, МАИ бекетінен 300 орындық және Жаңарық елді мекенінен 300 орындық жаңа мектептердің жобалау-сметалық құжаттары аудандық құрылыс бөлімі арқылы дайындалып, облыстық білім басқармасы арқылы республикалық бюджеттен тиісті қаржысы сұралуда екен. Міне, мұның бәрі Елбасы жүргізіп отырған саясаттың халық игілігіне бағытталғанының белгісі. Яғни, әлеуметтің әлеуетін арттыратын әлеуметтік нысандар саны жыл санап артып келеді. Мемлекет қолдауын сезінген мұғалімдер қашанда елдегі игілікті іске өзіндік үлесін қосып келеді.
Бір сөзбен айтқанда, білім – болашақ дамуының кілті. Білім арқылы бәсекеге түсу, білім арқылы озу – заман талабы. Өйткені, ғылым дамымай дүние дамымайтыны айқын. Сондықтанда төртінші өнеркәсіптік революция – осы кезге дейінгі адал еңбектің жемісін көретін кезең десек те болады. Алайда, жаңа технология алып келетін жаңа дәуірде оның барлығы адамзаттың қолынан шығатынын ұмытпағанымыз абзал. Яғни, адами капиталдың сапасын арттыру бүгінгі ұстаз борышы.
Осы тұста, өзімнің 44 жылдық еңбек өтілімнен жинақтаған тәжірибеммен бөліссем. Сунақ ата ауылдық округіндегі №194 орта мектепте жоғары санатты математика пәні мұғалімі болып жұмыс жасағанымда бірнеше ғылыми жобалармен айналыстым. «Сығанақ дөңгелегі», «Номометр», «Тангенсметр», тағы басқа математикалық ғылыми жобалардың авторымын. Мұндағы мақсат – 11 жыл бойы математикадан білім алған түлек ең болмағанда үлкен өмірге қадам басқанда осы пәннің игілігін көрсе деген ниет еді. Яғни, жай ғана оқып қоймай, күнделікті өмірде қажетіне жарататындай білім қалыптастыру. Адами капиталдың сапасын арттыру. Оған қоса, математика ғылымында тангенс, котангенс деген бар. Міне, осыны оқушыға жеңіл үйретудің тәсілін тауып, Үдеріс (Ү) терминін енгіздім. Модульдерді құрастырып, модель шығарудың әдісін үйреттім. Әрине, аталмыш ғылыми идеяларым облыс көлемінде қолдау тауып, бірқатар марапатқа ие болдым. Алайда негізгі мақсатым марапат алу емес еді. Тек алдыңа келген балаға керекті білім беру болатын. Егер «Сығанақ дөңгелегі», «Номометр», «Тангенсметр» әдістері математика пәнініне ғылыми айналымға енгенде, тоғызыншы сыныпты бітірген шәкірт бүгінгі заман талабына сай өзіне қажетті бизнес-жоспарды өзі жасап, бухгалтерлік есеп-қисапты да қиналмай атқара беретін еді.
Сондай-ақ тағы бір айта кетерлігі, бүгінгі білім бәсекесі жаңа бағытта дамып келеді. Аудандағы бірқатар мектептерде заман талабына сай робототехника, 3Д жобалау, бағдарламалау және тағы да басқа жаңашыл идеялар болашағымыздың жарқын болуына өзіндік ықпалын тигізері айқын. Сондықтан білу мен жасау ғана емес, оның қатарында зерттеу мен ойлап шығару маңыздылығын жоймады. Яғни, ғылым, математика, технологиялар және инженерия сынды басты академиялар салаларда бір мезгілде дамуы керек. Әрине, мұның артында адами капиталдың сапасын арттыру міндеті тұрады. Ал, осы адами капиталды бірден-бір қалыптастыратын тұлға – ұстаз. Мемлекет – білім беруді экономикалық өсудің жаңа моделінің орталық буынына айналдыруды басты назарда ұстап отыр. Десе де, адами капитал деген түсінікті әркім әрқалай түсінеді. Негізі адам капиталы – адами құндылықтар, асыл қасиеттердің топтасуы. Осы асыл құндылықтарды дарытатын бірден-бір орта ол – отбасы, балабақша мен мектеп. Міне, осы үштаған бірлесе отырып, адами капиталдың әлеуетін арттыруға қамданса, бұдан да биік белестерді бағындырарымыз сөзсіз.
Әмудилла ДӘУЛЕТОВ,
ардагер ұстаз.