«Біз туберкулезді жеңе аламыз!»
Туберкулез – ежелден келе жатқан қабынбалы өкпе мен лимфа түйіндерінде пайда болатын жұқпалы аурулардың және әлемде көп таралған инфекциялардың бірі. Туберкулез – тек қана өкпе ауруы ғана емес, сонымен қатар адамның барлық ағзасының – сүйек, бүйрек, ми мен мидық қабығы, тері, көз бен басқа да ағзалар зақымдалады. Дегенмен, өкпе туберкулезі жиі кездеседі.
Дүние жүзілік денсаулық сақтау ұйымының деректері бойынша жыл сайын туберкулезбен 10 млн астам адам ауырады, туберкулезбен ауыратын 1 адам 15-20 адамға дейін жұқтырады. Өлім жітім құрылымы жағынан туберкулез аурушаңдығы жетекші орындардың бірін алып отыр, жыл сайын осы аурудан 4 млн- дай адам қайтыс болады.
Роберт Кох 1882 жылы туберкулез қоздырғышынтауып, оның жұқпалы ауру екенін дәлелдеген.Жыл сайын 24 наурызда Дүниежүзілік туберкулезге қарсы күрес күні атап өтіледі. Қазақстан Республикасының барлық өңірлерінде «Біз туберкулезді жеңе аламыз!» ұранымен 2024 жылдың 24 ақпан - 24 наурыз аралығында туберкулезге қарсы айлық өткізіліп, туберкулездің алдын алу мәселесі белсенді түрде насихатталуда.
Ауру жұқтырудың басты көзі туберкулездің ашық түрімен ауыратын, яғни сыртқы ортаға микробактериялар шығаратын науқас адам болып табылады. Науқас адам жөтелгенде қақырықпен, түшкіргенде, сөйлегенде ауада таралып, шаңменбірге еденге, затқа қонады да, көптеген жылдар бойы тіршілік ете беретін сыртқы ортаға миллиондаған бактерия бөледі.
Туберкулезбен адамдар ғана емес, жануарлар: сиыр, ешкі, бұлан, бұғы, түйе де ауырады. Ауыру малдың сүті
немесе еті адам үшін ауыру жұқтырудың көзі болып табылады.
Науқас адамтұратын жерде сақтық шаралары мен санитарлық талаптарды сақтау өте маңызды. Егер өкпе туберкулезімен ауыратын науқас барлық гигиеналық талаптарды сақтаса, онда ол айналасындағыларға қауіпсіз болып саналады. Өкпе туберкулёзі тұқым қуаламайды. Туберкулезбен ауыратын адамдардың балалары сау болып туылады. Дегенмен, барлық сақтық шаралары сақталмаған жағдайда бала туберкулез жұқтырып ауыруы мүмкін. Туберкулезбен ауыратын науқаспен тығыз, ұзақ қарым-қатынаста болу (нәрестелерүшіназдағануақыттың өзі жеткілікті).
Туберкулезге шалдығудың қандай факторлар ықпал етеді?
Дұрыстамақтанбау, уақытындаұйықтамау, күйзеліс, маскүнемдік, шылымқорлық, нашақорлықсекілдіфакторлар.
Туберкулёздің қандай белгілері болады?
Екі аптадан ұзақ жөтелу, тез шаршау мен әлсіздік, дене салмағының төмендеуі, ұзақ уақыт дене қызуының көтерілуі ,түнгі уақыттағы тершеңдік, кеуде қуысының ауруы, қан қақыру.
Туберкулезді қалай анықтауға болады?
- Балаларға Манту сынамасынжасауарқылы ауру жұқтырған-жұқтырмағанын;
- Рентгенологиялық (флюорография) тексеруөкпеніңзақымдалғанын;
- Қақырықты зертханалықжолмензерттеужөтелгендебөлінетінмикробтардыңболуынанықтайды.
Туберкулездіңалдыналужөніндеата-аналарненібілуқажет?
Туберкулездіңалдыналудыңалғашқыжәнеөтемаңыздықадамытуберкулезгеқарсыекпеболыптабылады. Бұлекпеәрбіржаңатуылғансаунәрестегеперзентханада 2-4 күнішіндежасалады. Екпелербалаларғааурудыңжұғуы мен аурушаңдылықтытөмендетугеықпалетіп, аурудыңжаппайжұғуынансақтандырады.
Туберкулезге қарсы иммунитет жағдайын бақылау және балалардың ауруды алғаш жұқтырған сәтін анықтау үшін Манту сынамасы қойылады. Манту сынамасының зиянсыз екенін атап өту қажет.
Манту сынамасы туберкулез ауруларыныңошақтарындабайланыстаболған, 2 айданасқанжастағы, «қауіптітопта» диспансерлікесептетұрғанбалалартексеріледі.
Туберкулезді қандай жолмен алдын алуға болады?
- Балаларды БЦЖ туберкулезгеқарсы вакцинаегу
- Туберкулездіуақытындаанықтау, олүшінхалықты (жасөспірімдер мен ересектер) жылсайынфлюорографиялықтексеруденөткізу
-Салауаттыөмірсалтынұстану, толыққанды, дәрумендерге бай тағамдытұтыну, жеткілікті және уақытылы ұйықтау, жыл мезгілдеріне қарамастан таза ауағакөпшығуқажет.
- Жеке тазалық ережесін сақтау: қолды, ыдысты тазартқыш құралдарын пайдалану арқылы жуу, бөлмені жиі желдету, ет пен сүттағамдарын міндетті түрде термиялық өңдеуден өткізу, гигиеналық дербес құралдар мен ыдысты қолдануды ұсынамын.
Туберкулезбен ауырмай денсаулығымызды сақтау әрқайсымыздың өз қолымызда!Жаңақорған аудандық санитариялық эпидемиологиялық бақылау басқармасының басшысы
Ш.Айдарова