ОТШАШУ ОПЫҚ ЖЕГІЗБЕСІН
Жаңа жыл мерекесін отшашумен әсемдеуді қалайтындар бір сәттік қызық үшін қыруар қаржы жұмсауға бар. Бір қынжыларлығы, қымбат денсаулығына қиянат етіп, ойламаған жерден опық жегендер қатары аз емес. Олардың ішінде көз жарақатын алған, саусағынан айрылып, қолын жарақаттаған балалар көптеп кездеседі. Біз «Көзқарас» дөңгелек үстелінде «Отшашу қолдануда қауіпсіздік ережесін сақтау қағидасы» жайында халыққа кеңінен насихаттау үшін жауапты мамандар мен белсенді азаматтардың пікірін тыңдаған едік.
Қауіпсіздік – бәрімізге ортақ
Жасұлан БейСЕНБЕКОВ,
Жаңақорған кенті әкімінің орынбасары:
– Жаңақорған кентінде соңғы жылдары қатаң бақылаудың нәтижесінде отшашу жарылысынан жапа шеккен жағдай тіркелмеді. Биыл да бақылау күшейтіліп, дүкен иелеріне насихат жұмысы жүруде. Кәсіпкерлерге отшашу бұйымдарын сақтау талаптарын түсіндіріп келеміз. Жаңа жыл шыршасының да шамы жағылды.
Тұрғындарға ақпар ретінде айтар болсам, отшашу жарылысы дегенде ең бірінші Үндістандағы оқиға еске түседі. Бұл оқиға 2016 жылы болған еді. Дәстүр бойынша Үндістан халқы жыл сайын индуистік ғибадатханада өткізген фейерверк фестивалінің соңы қайғылы жағдайға ұласты. Пиротехникаларды ату барысында өрт шығып, шамамен 500 адам зардап шеккен болатын. Пиротехника қоймасындағы жарылыс пен ғибадатхана кешеніндегі өрт салдарынан қаза тапқандардың саны 116 адамға жеткен. Бұған қоса, 380 қала тұрғыны жарақат алса, оның шамамен 200-і жеңіл жарақаттанған. Қайғылы оқиға ауқымының мұндай көлемде болуы фейерверк атуға тыйым салуды талап етуге түрткі болды.
2016 жылы Мексикадағы Тультепек қаласының отшашулар сататын базарында жарылыс болып, кем дегенде 29 адам қаза болды және 72 адам жарақат алды. Жарылыс кезінде базарда екі мыңға жуық католиктік Рождество мейрамын тойлау үшін пиротехника сатып алуға келгендер болатын. Дәл осы жағдай Қытайдың пиротехника зауыттарында жиі болады. 2010 жылғы төтенше оқиғадан 19 адам опат болса, 153-і түрлі дене жарақатын алған. Сондай-ақ пиротехнканың салдарынан болған ең қайғылы оқиға – Перьмдегі «Хромая лошадь» клубында алапат өрт болып, 156 адам жарық өмірімен қоштасты. Тағы бір оқиға 2013 жылы Бразилияның Санта Мария қаласындағы «Кисс» клубында орын алған. Жергілікті рок-тобының концерті кезінде арнайы пиротехникалық шоу ұйымдастырады. Отшашу басталғанда, клуб төбесіндегі дыбыстың таралуын реттейтін құралға ұшқын тиіп тұтана бастаған. Бұны байқаған адамдар үрейленіп, сыртқа шығуға тырысқан. Адамның көптігінен кептеліс пайда болып, көбі клубтан шыға алмай қалды. Салдарынан 16-20 жас аралығындағы 233 жас иістен уланып қаза болған. Осыған ұқсас оқиғалар әлемнің шет қиыр жерлерінде де толып жатыр. Әлемде осындай оқиғалар болып жатса да, отшашудан бас тарта алмай келе жатқанымыз түсініксіз.
Мереке қарсаңында ата-аналардың қадағалауынсыз балалардың өздігінен отшашуды қолдану салдарынан бірнеше оқиға тіркеліп жүргенін, сол үшін әрдайым сақ болу керектігін, тіпті оны қолданудың қажеті жоқ екенін дәрігерлер мен Ішкі істер бөлімінің қызметкерлері де ескертумен келеді. Дәрігерлердің мәліметінше, көбіне отшашудың кесірінен көз жарақатын алып, саусақ, қолын күйдірген, бет күйігімен келетіндер көп екен. Менің айтпағым, осындай қауіп-қатер болмас үшін ең алдымен ата-ана баласына үгіт-насихат жасап, сатып алған отшашудың қауіпсіздігіне мән бергені жөн.
ҚАУІПСІЗ МЕРЕКЕ – ҚУАНЫШ ПЕН БЕРЕКЕ
Ғалия ТӨРЕБАЕВА,
Аудандық аурухана бас дәрігерінің ана мен бала жөніндегі орынбасары:
– Отшашуды пайдалануда қарапайым қауіпсіздік шараларын сақтағанның өзінде, қайғылы жағдайдың орын алып жататыны да аз емес. Біздің тәжірибемізде отшашудың қызығын көремін деп көз жанарынан айырып қалған азаматтар кездесті.
Көбіне, жас бүлдіршіндер зардап шегіп жатады. Дәрігерге дейінгі медициналық көмектің дұрыс жасалмауы да адамның өмірі мен денсаулығына үлкен зардабын тигізеді. Менің айтпағым, жарақат алушыға ең алғашқы жәрдем ретінде науқастың таза ауамен демалуына жол ашу маңызды. Отшашудың құрамында түрлі химиялық элементтер болғандықтан жарақат алған жерін сүртуге, уқалауға не болмаса сумен жууға тиым салынады. Бұл химиялық реакцияны жылдамдатады. Егерде жарақаты ауыр болып, қан ағып тұрса, келесі буыннан қысып қан ағуын мейлінше азайту керек. Қандай жағдай болмасын жергілікті дәрігерге хабарласып, мән-жайды толық баяндап отыру керек.
Отшашу адам денсаулығына ғана емес, қоршаған ортаға да зиян. Отшашудың салдарынан болатын оқиғаларының бейнежазбасы желіде өріп жүр. Бірі отшашуды атамын деп қолы қоса жарылып жатса, бірінде туған күн тортын үрлеп өшіремін деп үй-жайы отқа оранған жағдайлар бар. Біздің айтпағымыз, осы іспетті оқыс оқиғадан сақ болуымыз үшін отбасы мүшелері қауіпсіздік ережелерн қатаң сақтағанымыз жөн.
Тереңінен пайымдап қарағанда, қауіпті қару-жараққа пара-пар отшашулардан бас тартып, отбасының қауіпсіздігін сақтаудың маңызы зор. Дәрігерлер өз аумағында отшашулардан болатын қауіп жайында үнемі насихаттап отырады. Біз халықтың қауіпсіз мереке тойлауына тілекшіміз.
АБАЙ БОЛ, ПИРОТЕХНИКА
Шыңғыс ЖӘДІКОВ,
Аудандық төтенше жағдайлар бөлімінің аға инженері, азаматтық қорғау майоры:
– Кез келген адам салют, фейерверк, хлопушка сияқты өнімді сатып алмас бұрын сатышудан өнім сертификатының бар-жоғын анықтауы қажет. Сертификаты жоқ бұйым адам өміріне қауіпті, себебі құзырлы мекемелердің растауы мен мақұлдауы рәсімделмеген заттың сапасына кім жауап беретіні белгісіз. Сондықтан сертификаты және тек ресми тауар белгісі бар бұйымды сатып алған жөн.
Затты базардан, күмән тудыратын дүңгіршектерден алуға болмайды. Арзан дүниеге қызығып, қауіпті әрі зиян затқа кезігуіңіз әбден мүмкін. Мұндай бұйымдарды сатып алған кезде орамасының құрғақтығына көз жеткізіңіз және еш жері тесіліп, сынып қалмағанына мән беру қажет.
Отшашуды қайда сақтау керек? Пиротехника бұйымдарын құрғақ жерде, түпнұсқа орамада сақтау керек. Оны тез тұтанатын заттардың, жылыту құралдарының жанында, температурасы жоғары (30°С градустан артық), ылғал немесе өте құрғақ үй-жайда сақтауға тыйым салынады. Сондай-ақ киім қалтасында және ұзақ уақыт бойы автокөлікте тасып жүруге болмайды.
Пиротехника бұйымын қалай қолдану керек? Ең әуелі пиротехника бұйымының нұсқаулығын оқып шығу керек, себебі әр заттың ережесі әртүрлі. Отшашуға арналған аймақ ашық әрі үлкен болуы қажет. 50 метр радиуста ағаш, құрылыс, автотұрақ, ғимарат және басқа өрт қаупі болуы мүмкін объекті болмағаны дұрыс. Барлық фейерверк бұйымның от өткізгіш жібі болады. Қолданар алдында осы жіпті алдын-ала босатып, дұрыстап алу қажет. От қоймас бұрын бұйымның жоғарғы жағына және жанып жатқан элементтердің қайдан ұшатынына көз жеткізу қажет. Отшашуды адамға, жануарға қарата бағыттап атуға тыйым салынады. Отшашуды тамашалаушылар ұшыру алаңынан 35-50 метрден кем емес қашықта тұруы керек.Пиротехника бұйым жанып болған соң кем дегенде 5 минут оған жақындауға, еңкейіп қарауға болмайды.Пайдаланылған бұйымды екінші рет қолданбау қажет. Бұйымды отқа тастауға, басуға, лақтыруға, ұруға болмайды.
Пиротехника бұйымдарының жарамдылық мерзіміне мән бермеу үлкен қасіретке әкеп соғады. Мерзімі өткен өнімдерді сақтауға болмайды. Хлопушкалар орта есеппен 3 жыл, салют - 3-5 жыл, фейерверк - 1-5 жыл сақталады. Бірақ әр пиротехника бұйымының нақты жарамдылық мерзімі қорабында жазылып тұрады.
Саналы адам
салғырттыққа бармайды
Бақытжан КӨРКЕМБАЕВ,
Жергілікті полиция бөлімінің бастығы:
– Еліміздің әр өңірінде «Пиротехника» республикалық жедел-профилактикалық іс-шарасы өткізілуде. Заң аясында сертификатталмаған отшашуларды сатумен айналысқан тұлғаларға шара қолданылды. Бұл рейдтер қауіпті бұйымдарды заңсыз сатуды анықтап, қоғам қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған. Полиция қызметкерлері күнделікті рейдтік іс-шара өткізіп, заңсыз сауда фактілерін анықтауды. Тексеру барысында сауда үйлерінің бірінде және дүкенде рұқсат құжаттарынсыз пиротехникалық заттар сатылғаны анықталса, кінәлі тұлғаларға 25 айлық есептік көрсеткіш (АЕК) көлемінде айыппұл салынып, қауіпті бұйымдар тәркіленеді. Сонымен қатар, кәсіпкерлер мен сатушыларға пиротехникалық өнімдерді кәмелетке толмағандарға сатуға тыйым салынатыны ескертіліп, жарылғыш заттарды заңсыз сатудың жауапкершілігі туралы еске салынды.
Құқық қорғау органдары тек сауда орындарын ғана емес, әлеуметтік желілерді де бақылауда ұстайды. Олар интернет арқылы пиротехникалық өнімдерді сатуға тырысқан тұлғаларды анықтап, тиісті шара қолдануда. Жақында қала тұрғыны онлайн саудамен айналысқаны үшін айыппұл төлеуге мәжбүр болды. Полиция қызметкерлері азаматтарды пиротехниканы пайдалану кезінде сақтық шараларын ұстануға шақырады. Өнім сатып алғанда, сатушыдан сәйкестік сертификатын талап ету қажет. Жарылғыш бұйымдарды дұрыс пайдаланбау ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін екенін есте ұстаған жөн. Сондай-ақ ата-аналарға балаларға пиротехниканы өз бетінше сатып алуға және ересектердің бақылауынсыз қолдануға тыйым салу қажеттілігі түсіндірілді. Отшашуларды қолдану бойынша қарапайым ережелерді сақтау сіздің және айналаңыздағы адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Мерекелік көңіл-күйдің қауіпсіз өтуі – әркімнің жауапкершілігінде!
«ЖОЛАУШЫЛАР ҚАУІПСІЗДІГІ
БАСТЫ НАЗАРДА»
Дархан ӘБДІКӘРІМОВ,
Жаңақорған станциясы желілік полиция бөлімшесінің бастығы, полиция капитаны:
– Жаңақорған кентіндегі теміржол вогзалына күніне кем дегенде мыңнан астам жолаушылардың табаны тиеді. Мұнда халықтың қарасы күні-түні ағылып жатқандықтан қырағы күзету басты мақсатымыз. Жаңа жыл мерекесі қарсаңында алыс-жақыннан меймандар, үйіне асыққан студент жастар қатары артады. Қоғамдық орында тәртіп сақтау мен тазалық мәселесі ұдайы бақылауда тұрады.
Біз Жаңақорған станциясының желілік полиция бөлімшесінің қызметкерлері әр жолаушының саулығы үшін қырағылық танытып, әрбір азаматтың діттеген жеріне аман жетуіне ұйымшылдықпен жұмыс атқарудамыз. Желтоқсанның жиырмасынан бастап «Пиротехника» жедел профилактикалық іс шарасының екінші кезеңін бастадық. Заңды және жеке тұлғалардың пиротехника өнімдерін сақтау, есепке алу, қолдану, сатып алу, тасымалдау тәртібін сақтауын тексеру, сертификатталмаған өнімді жеткізушілерді анықтау, қоғамдық орындар мен көшелерде, тұрғын үйлерде осы өнімдердің салдарынан болатын төтенше жағдайлардың алдын алу қырағы назарымызда.
Іс-шара барысында сертификатталмаған пиротехникалық бұйымдардың салдарынан болатын дене жарақатын болдырмау, азаматтардың өміріне қауіп тудыратын жағдайлардың алдын алсақ дейміз. Халық көп шоғырланған аймақтарда отшашуға мүлдем рұқсат етілмейтінін ескертеміз. Ортақ тәртіпке бағынбай, адам өміріне қауіп төндіретін жағдайлар туындатқан тұлғаны заң аясында жауапқа тартатын боламыз. Біз үшін әр жолаушының денсаулығы маңызды.
Мақпал МАРҚАБАЙ
