Жемқорлық – ең қорлық
Еліміздің отыз жылда жеткен жетістігі мен бағындырған белесінің бәрі адал жандардың бейнеткеш бауырларымыздың ерен еңбегінің нәтижесі дер едім. Жалпақ тілмен айтқанда, жауырынды азаматтың жүгі ауыр болғанымен жемісі мол болып, өз отбасы мен Отанын алға сүйреп көшбасшылық етеді. Міне, осындай әділдікті жақтаған, ары мен абыройын биік ұстаған ұлы тұлғалар отыз жылда еліміздің көк Туын көкте желбіретіп, еңселі ел болуы жолында маңдай терін сарп етті. Десе де, еліміздің аяғына тұсау болып, етектен шалған жайттар да жоқ емес. Соның бірі – жемқорлық қамытын киген тоғышарлық мәселесі тыйылмай тұрғаны жанымызға батады.
Жасыратыны жоқ, жемқорлық мәселесі қай салада болсын қылаң беріп, елдің ортақ қазынасына қол салушылар қатары артып келеді. Әсіресе, еліміз бойынша білім саласындағы өзекті мәселеге тосқауыл болар дәрмен жоқтай. Барлығымызға белгілі, ҚР Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлының Педагогтардың мәртебесін заңмен бекітуі нәтижесінде ұстаз жалақысы төрт жылда 25 пайыздан көтеріліп, еңбекақы 100 пайызға өсті. Әйтсе де, заңсыздыққа барып, ұстаз жалақысы үстінен жосықсыз жымқырып қалсам деген ашкөздіктің көрініс беруі қалай?
Соңғы үш жылда өңірімізде білім беру ұйымдарына 530 млрд теңге қаржы қаралды. Оның 330 млрд теңгесі еңбекақы қорына бағытталған. Мемлекеттің осыншалықты қолдауына нәтижелі білім сапасымен жауап беру орнына орта білім беру ұйымдарында бюджетті дұрыс жоспарламау, қызметкерлерге артық жалақы аудару, заңсыз жұмсау, тіпті қаржы жымқыру фактілері орын алған. Сондай-ақ, 2020- 2021 жылдар аралығындағы қаржы аударымдарына тексеру нәтижесінде орта білім ұйымдарының жауапты тұлғаларына қатысты 16 қылмыстық іс қозғалғаны, жолсыздықтарды анықтау әлі де жалғасып отырғаны халыққа аян.
Статистикалық мәліметтерді сөйлете берсек, мектеп ішінде көрініс тауып отырған жайттар жаға ұстатарлық. Шындығында, қолына дипломын ұстаған жас мамандардың жұмысқа орналасуында да машақат жетерлік. «Мектепке мұғалім болу үшін 2 млн. теңге беріпті» деген қауесеттер де құлаққа түрпідей тиетіні ақиқат. Осындай парақор басшылардың бірен-сараны ғана істі болғанымен, мұндай былыққа батқандардың қаншасы арамызда жүргені беймәлім. Бұндай масқаралылықтың орын алуына өзіміз де кінәлі секілдіміз.
«Ұстаздар сағат бөлер шақта бірлестік жетекшілеріне қымбат сыйлық ұсынады екен» дегенді де көп естиміз. Осы тақырып әлеуметтік желілерде жиі көтеріледі. Сыйлық үлестірмеген мұғалім сағаттан құр қалып, мол айлық-табыстан қағылады. Бірлестік жетекшілерін майлап, басшысының аузын байлап алған пысықайлардың біліктілігі қандай? Мұндай сыбайластықтан соң оқушылардың білім сапасы қалай болмақ?
Ал, ата-аналар неге мұғалімдерге жиі сыйлық жасайды? Жасыратыны жоқ, баласы мектепке барған ата-ананың ұялы телефонында ватсап желісінде «ақылдасу чаты» деген топтар пайда болады. Мереке қарсаңында осындай чаттар «апайға сыйлыққа ақша жинаймыз» деген смс хабарламаларға толатыны бар. Алтын әшекей, қымбат сөмке, гүл, иіссулар сатып алуға жанталасқан жандар баласына жақсы бағаны осылайша еншілетеміз деп дәмеленсе керек.
Осындай жағдайлардан арылмай тұрған қоғамға үн қатып, жемқорлықтың жолын тыю мақсатында Президент Қасым-Жомарт Кемелұлының кешегі жолдауында айтылған: «Қандай да болсын сый-сияпат жасау доғарылсын, мамандар арнайы конкурс арқылы қабылданатын болсын» деген тапсырмасы қарапайым халықтың пайдасына шешілгендей.
Сөзімді түйіндей келгенде айтарым, Әділетті Қазақстан әділетті мектептен басталады! Сондықтан әр баланың мөлдір болашағы үшін «бармақ басты, көз қысты» іс-әрекеттерден толық арылып, зейіні мен дарынын шыңдау ортақ іс. Былықтардан бойды таза ұстап, әділет жолында күш біріктірсек ғана парасыз һәм пайдасыз істен арылатынымыз айқын.
Ерқанат ПАТЕНОВ,
«Жаңақорған тынысы» газетінің тұрақты оқырманы
