ҒАРЫШТЫҚ ҚҰРТТЫҢ ҚҰПИЯСЫ
Қазіргі таңда қазақстандықтар елдің бренді болатын құндылықтарды іздеп жатыр. Брендке сұранып тұрған нәрсенің алдыңғы қатарында құрт бар. Себебі. Алдымен ғарышқа ит, одан кейін адам ұшса, одан кейінгі орында қазақтың малта құрты ұшты. Бұл туралы қазақтың үшінші ғарышкері «Дастархан-6» экипажының мүшесі Айдын Айымбетов майын тамызып айтады. Ол Қазақ тағамтану академиясы арнайы әзірлеген еңбекке қабілеттілікті арттыратын, иммунитті күшейтетін, шаршағанды басатын дәрумендік тағамдарды ғарышқа алып ұшып, сонда сынақтан өткізді. Ол тағамдардың қатарында құрт бар. Одан кейінгі орында биенің құрғақ сүті мен ірімшік бар. Исатайдң оң қолы болған Махамбект Өтемісұлы: Алты малта ас болмай, өзіңнен туған жас бала сақалы шығып жат болмай, ерлердің ісі бітер ме?!» деп жырлайды. Сөзі көп мылжыңбасты қазақ: «малтаңды езбей тезірек бітірші» деп қалжыңдайды.
Құдайға шүкір, бала демей беташарды жүргізіппін. Сонда «Өзің жатып байыңа тұр-тұрлама келіншек, Әлі кейіп қатпаған құрт ұрлама, келіншек» деп жырлайтынбыз. Өйткені, қазақ ырымы бойынша кеппеген құртты жеуге, алуға да болмайды. Егер өреден құрт алып жесе, жауын жауады деген ырым бар. Құрттың зияны тек ас тұзы көп қосылса, одан бүйрегіңіздің сырқаты білінеді. Майын алмай әзірлеген құртқа дүниеде жететін ас жоқ. Оның қадірін сарырақылақтыр әсіресе, павлодарлықтар мен жезқазғандықтар біледі. Себебі, малдың соңында жүрген адамдар құртты сорып суықтан да шығады, шіліңгір шілдеде де қорек етеді.
Құдайға шүкір, бала демей беташарды жүргізіппін. Сонда «Өзің жатып байыңа тұр-тұрлама келіншек, Әлі кейіп қатпаған құрт ұрлама, келіншек» деп жырлайтынбыз. Өйткені, қазақ ырымы бойынша кеппеген құртты жеуге, алуға да болмайды. Егер өреден құрт алып жесе, жауын жауады деген ырым бар. Құрттың зияны тек ас тұзы көп қосылса, одан бүйрегіңіздің сырқаты білінеді. Майын алмай әзірлеген құртқа дүниеде жететін ас жоқ. Оның қадірін сарырақылақтыр әсіресе, павлодарлықтар мен жезқазғандықтар біледі. Себебі, малдың соңында жүрген адамдар құртты сорып суықтан да шығады, шіліңгір шілдеде де қорек етеді.
Ескендір ЕРТАЙ.