Қамшы
Жаңа түскен келіннің бетін үкілі, қоңыраулы қамшымен ашатын кездер де болған. Байырғы кездегі тілдік-мәдени қоғамдастықта қамшы таңбасының семантикасында этикеттік әртүрлі ақпараттардың бар екені байқалады. Мысалы, ертеректе «үйге қамшыны бүктеп алып кіру» әдептілікті байқатады деп есептеген. Қамшыны салақтатып немесе шошайтып кіруді әдептілікке баламаған, ондай адамның өзінен бұрын қамшысы үйге кіргендей жағымсыз әсер қалдырады. Бұл айтылғандар қамшымен байланысты әдептілік нормасын байқататын тілдік емес, этикеттік таңба болып саналады. Бұрын бабаларымыз «неше балаң бар?» деп сұрамаған - көз-тілден қорыққан. Қамшы ұстауға жасы келмеген баланы «күл шашарың бар ма?» деп сұраған, қалғанын керегедегі қамшыға қарап түсінген. Үй иесі жолаушылап кеткен үйге келген бөгде ер адам, әдетте қонуға басқа үйге барады, бірақ «қайта соғатынын» білдіріп, қамшысын тастап кетеді. Үй иесі келген соң, әлгі адамның қамшысына қарап кім екенін жорамалдайды, арнайы шақырып, келген шаруасын, бұйымтайын сұрайды. Ел арасындағы әдепке байланысты бұл салтты «қамшытастар» деп атайды.
Материал Төлеуғали Есетұлының парақшасынан.
Пікір 5