Қызылша – өте жылдамтаралатын вирусты жұқпалы аурулардың бірі.  Қалай таралады? Инфекция ауа-тамшылы жолы арқылы беріледі. Вирус сыртқы ортаға сөйлеген кезде түкірікпен, жөтелген, түшкірген кезде бөлінеді. Инфекция көзі – ауру адам. Ол айналадағыларға инкубациялық кезеңнің 2-күні, бөртпелер шыққаннан кейінгі 4-күнге дейін қауіпті. Ал 5-күнгі бөртпелері бар адам ауруды жұқтырмайды деп саналады.
Бұл аурумен ауырып жазылған адам өмір бойы иммунитетін сақтайды. Қызылшамен ауырған аналардан туылған балалар 3 айға дейін бұлауруға шалдықпайды, өйткені осы аралықта олардың қанында аналық антиденелер сақталады. Бұлауруменауырмағанжәнеегілмегенадамдарқызылшаныжұқтыруғабейімболадыжәнеөзініңөміріндекез-келгенжастаауырыпқалуымүмкін.
Алғашқыбелгілеріқандай? Инкубациялықкезеңіжұқтырғаннанкейінбіріншібелгілеріпайдаболғанғадейін, яғни 7 күннен 14 күнгедейінсозылады. Естесақтайтынеңмаңыздыжайт – ауру бөртпешығуданбасталмайды, олсуықтиюбелгілеріменбасталады: денеқызуының 38-40 градусқакөтерілуі, әлсіздік, тәбеттіңболмауы, құрғақжөтел, мұрынныңбітуі. Кейініректеконъюктивит (көздіңшырыштықабығыныңқабынуы), соныменқатар, беттіңшырыштықабығында (азу тістерініңқарсысында) ұсақақдақтарпайдаболады. Аурудың 3-5 күніашықтүстібір-бірінеөзараұқсасдақтарпайдаболады. Еңалдыменоларқұлақтыңартындажәнемаңдайда, соданкейін тез арада бет, мойын, денежәнеаяқ-қолғатаралады. Ұсаққызғылтдақтар тез арадаүлкейіп, көлемін өзгертіп, бір-бірінеқосылыпкетеді. Бөртпелердіңқалыңшыққанкезеңінен 2-3 күнөткенненкейінденеқызуы 40,5 градусқақайтакөтерілуімүмкін. Бөртпелер 4-7 күнсақталады. Дақтардыңорнындақоңырпигменттерқалады, олар 2 аптаданкейінкетіп, теріқайта таза болады.
Асқынуы неге апарыпсоғуымүмкін? Еңкөптарағантүріортаңғықұлақтыңқабынуы (отит), соқырлық, бронхтық пневмония, мойын лимфатүйіндерініңқабынуы, ларингит, энцефалит.
Қызылшаныңдамуынбайқағансәттекешіктірмейдәрігергеқаралуқажет. Бұлуақытылы диагноз қойып, ем тағайындаужәнеұйымдастырылғанұжымдатіркелгенжағдайдаалдыналуіс-шараларынжүргізуүшінмаңызды.
Қызылшаныңалдыналудыңеңтиімдіжәнесенімдіәдісі вакцинация болыптабылады. Қызылшаға қарсыегу – вирустыжасандыжолментоқтату, нәтижесіндеағзаөзінқорғайтын иммунитет жасайды. Еңалғашқывакцинацияныбалаларға 12 айлығында, екіншісі 6 жастажасалады. Егутұрақтықорғаныстытудырады. Қызылшағақарсықосымшаегулернауқаспенқарым-қатынастаболғанқызылшағақарсы екпелері жоқтарға, эпидемиологиялықкөрсеткішібойынша 30 жасқадейінгіадамдарғасалынады.
Эпидемиологиялық жағдайға сәйкес ҚР ДСМ Бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің 2023 жылғы 1 қарашадағы №7 «Қызылшаға қарсы санитариялық-эпидемиялық және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды жүргізу туралы» қаулысы қабылданып, 06.11.2023 жылдан бастап қызылшаға қарсы егу мәртебесіне қарамастан, 6 айдан бастап 10 ай 29 күнге дейінгі балалар қызылша ауруына қарсы қосымша иммундаумен қамтылуда және осы қаулы негізінде 2 жастан бастап 4 жас 11 ай 29 күнге дейінгі балаларға 06.12.2023 жылдан бастап қызылша ауруына қарсы қосымша иммундау жүргізілуде, яғни ұжымдық иммунитет қалыптастыру мақсатында.
Қызылша ауруына қарсы қосымша иммундау жергілікті емдеу – сауықтыру ұйымдарымен жүргізіледі.
ҚР ДСМ 21.09.2023 жылғы №150 "Халыққа профилактикалық екпелерді ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралыбұйрығының талаптарына сәйкес, профилактикалық екпені жүргізу алдында жалпы практика дәрігері/терапевт немесе педиатр, дәрігер болмаған кезде фельдшер егу жүргізуге рұқсатты ресімдейді, егілетін адамға немесе оның ата-анасына немесе кәмелетке толмаған адамның және сотпен әрекетке қабілетсіз деп танылған азаматтың өзге де заңды өкіліне профилактикалық екпе, иммундаудан кейінгі ықтимал реакциялар мен қолайсыз көріністер, егуден бас тартудың салдарлары туралы ақпарат бере отырып, егу жүргізуге хабардар етілген келісім алынады және келісім осы Санитариялық қағиданың 2-қосымшасына сәйкес жазбаша түрде ресімделуі тиіс.
Ескерту: жоспарлыекпеден бас тарту тек өзіңіздіңғанаемес, басқа да балалардыңөмірінеқауіптөндіреді!!!