Қоғам дертімен күрес тоқтамайды

«Парақор биге – ісің түспесін, сараң үйге – кісің түспесін». Бұл Майқы биден қалған мәнді сөз. ХІІ ғасырда дүниеге келген Майқы бидің бұл сөзі ХХІ ғасырда маңызын жоймаса айыпты өзгеден емес, өзімізден іздеуіміз керек. Қанша ғасыр өтсе де, парақор биге ісі түсіп зар қақсап жүргендердің әлі де толастайтын түрі жоқ. Өйткені, жауапты қызметке тағайындалған жауапсыз жемқорлардың жәдігөйлігі жаһанды жалмап барады.

«Жемқорлыққа жол жоқ!» деген ұранды бүгін ғана айтып жүрген жоқпыз. Бірақ жиірек айтып жүргеніміз тағы рас. Алайда ауырдың үстімен, жеңілдің астымен жүріп байығысы келетіндер, көзді ала бере мемлекет мүлкін талан-таражға салуға оң иығы беріп тұратындар бүгін ғана пайда болған жоқ. Олармен кеше де күрескенбіз, бүгін де күресіп жатырмыз. Себебі, жемқорлық – уақыт ағымына бағынбайтын жаһандық дерт.

Сыбайлас жемқорлыққа аяусыз соғыс жариялаған елдердің бірі – Қытай. Қытайда мемлекеттік қызметшілер мен олардың отбасы мүшелерін тұрақты түрде түрмеге серуендеуге жіберіп тұрады. Ертеңгі күні жемқорлықпен абақтыға түссе, жағдайы қандай болатынын көрсетіп, сезінуі үшін. Тіпті, жемқор болып сотталғандардың бірімен сұхбаттастырады екен. Қызық, ә?! Хош, бірақ жемқорды тек түрме түзейді деген – ол еш ғылымдық, тәжірибелік негізі жоқ пафос қана.

Бір ғана мысал келтірейін. Осыдан 5 жыл бұрын қазынадан бөлінген 101 миллион теңгені мақсатсыз жұмсады деп айыпталған Қарағанды облысы әкімінің экс-орынбасары Жандос Әбішовті сот айыпты деп таныды. Келтірілген шығынды өтеген ол түрмеден құтылды. Оған тек үш миллион теңге ғана айыппұл салды. Жеңіл жазамен құтылған жемқордың жемсауы бұдан кейін жұрттың ырзығымен толықпасына кім кепіл?! Қазіргі адамдар адал жолмен тіршілігін айырып жүргендерге емес, мемлекет есебінен есепсіз байығандарға қызыға қарайтын болды. Соларды қаһарман көреді, соларды идеал тұтады. Олар шетінен үлкен ақыл-ой иелері сияқты болып елестейді. Сондықтан, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресу бағытында ұлы істер атқарылуы керек. Құр ұраннан ұтқанымыз шамалы.

Мемлекет қазынасын халықтан қызғанып, қалтасына басқан бассыздардың кесірінен еліміз сыбайлас жемқорлық аз елдер рейтингінде тізімнің соңғы жағында тұр. Яғни 87 мемлекеттің ішінде 75 орында орнығып тұр. Бұл 2023 жылдың қорытындысы бойынша жүргізілген негізгі көрсеткіш. Өкінішті...

Параны тықпалап беруші болмаса, бұқпалап алушы да болмас па еді. Жасыратыны жоқ бізде адамның күні адамға түсіп тұрғанда тірлігін теңгемен шешуге тырысатындар төңіректен табылып жүр. Өзінің басындағы отты көрмей, өзгенің басындағы шоқты көретін осындай пысқайлардың кесірінен жең ұшынан жалғасқан жемқорлық жойылмай келеді.

Қытай ойшылы Конфуций «Өзіне ұнамаған жағымсыз дүниеге шағымдану – оның отын екі есеге арттырады» деген. Елдегі елеусіз қалған істерді, жазасыз қалған жемқорларды көргенде бар кінәні билікке үйіп төгеміз. Алайда елдегі тұрақтылық биліктің қызметімен ғана өлшенбейді. Ол – сіз бен бізге байланысты.

Қазына ЖАМБЫЛҚЫЗЫ,

Бірлік ауылы, №55 орта мектебінің ағылшын тілі пәні мұғалімі