Мұз аралының мінезі бар
2015 жылы әлемдегі табиғаты әсем әрі жұмбақ жердің бірі Исландия аралына жолым түсіп еді. 360 мың адамы бар шағын арал жер бетіндегі өз алдына құрлық секілді ерекше өмір сүреді. Адамдары табиғаты секілді қатаңдау. Тасыған сарқырамадай гүрілдеп сөйлеп, атылғалы тұрған жанартаудай қызба мінез. Дегенмен алақандай аралдың аяқдопты миллиардтаған халқы бар елдерден де жақсы ойнайтын қыры бар. Неліктен?
Айналасын қоршаған мұздақтардың көбесі сөгілгелі бері Исландия жаһандық өркениеттен қалмай, дамуға бет алды. 2 мыңыншы жылдарға дейін Исландияда футбол құрамасы болғанымен, оны ешкім қатарға қоспайтын. Енді келіп ойланамыз, осындай аймақтан қалайша әлем чемпионатында өнер көрсететін команда шықты деп. Күн райы да қолайлы, аумағы да ауқымды Қазақстаннан олардың несі артық? Біздің жанкүйер армандап келе жатқан әлемдік аренаға олар қалайша ерте шығып кетті дейсіз ғой. Сөйтсек, мұның бәрі 2000 жылдары басталған еңбектің жемісі екен.
Исландия табиғаты жылына тек 5 айда ғана футбол ойнауға мүмкіндік береді. 5 ай емес, 12 айда алаңда доп тебуге мүмкіндік туғызу үшін, жаңа ғасырдың басында табиғат кері әсерін тигізе алмайтын көптеген спорт кешендері салына бастады. Жылы жерде жаттығатын болғандықтан жастар да футбол үйірмелеріне жаппай жазыла бастады. Бүгінде елдегі футболшылардың саны 22 мыңды, құрап отыр. Шамамен алғанда, халықтың 7 пайызы. Ал соңғы екі жылда УЕФА-ның сынағынан өткен жаттықтырушылардың саны 575-тен 2000-ға дейін өсіпті. 2011 жылы тұңғыш рет жастар құрамасы Еуропаның үздіктері іріктеліп алынған финалдық кезеңге жолдама алды.
Топтық кезеңнен шыға алмаса да, жарыс қожайындары Данияны тізе бүктіріп, кішігірім сенсация жасаған-тұғын. Бүгінде сол командадағы 12 футболшыны ұлттық құрамадан кезіктіре аласыз. 8-і негізгі құрамның ойыншылары. Міне, инфрақұрылымның өз нәтижесін бергені осы. Бүкіл аралға салынған көптеген құрылыстар, үсті жабық жасыл алаңдар мұз аралының балаларын ұшпаққа шығарды. 2016 жылы Франция жерінде өткен Еурододаға жолдама алған Исландия күллі әлемге танылды. Бұрын-соңды мұндай ірі жарысқа қатыспаған кішігірім арал ойыншылары өздерін үлкен қаһарман сезінді. Рейкьявик көшелерін ду-думанға бөлеген сол бір түні осы сөздердің авторы да шағын аралдың шаттығын бірге бөлісіп еді.
Исландия Юрий Красножан баптаған Қазақстан құрамасымен 0:0 тең түсіп, қоржынға салған 1 ұпайдың арқасында құрлықтық додаға баратын билетті жеңіп алды. Исландия футболының алтын тарихында Қазақстан құрамасының да аты қатар жазылғанын айтқымыз келеді. Францияға бара салысымен Исландия футболшылары жеңісті жолды жалғай түсті. Қарсыласты бірінің артынан бірін жеңіп, өз тобынан плей-оффқа шықты. Азулы қарсылас Англияны 2:1 есебімен ұтып, ширек финалға өтті. Осы тұста жарысты ұйымдастырып жатқан, той иелері Францияға қарсылас атанып, жеңіліп қалды. Дегенмен еш қарсылықсыз беріле салды деп те айтпаймыз. Франция қақпасына исландиялықтар 2 гол соғып, жарысты абыроймен аяқтады. Құрама команданы бүкіл Исландия жұрты тік тұрып қарсы алды. Одан кейінгі оқиғалар аралдағы футбол бумына ұласты.
Ендігі мақсат – Әлем чемпионатына қатысу еді. Жазарман журналистерге тұрақты түрде сенсация жасаушы ретінде қалыптасқан Исландия құрамасы бұл жолы да ғайыптан таймады. Украина, Хорватия, Түркия секілді азулы ұжымдармен бір топта болған аралдың жігіттері «Лаугардальсвеллюр» стадионында еш қарсыласқа есе жібермеді. Қарсылас құрамалар суық ауа райы мен климатқа бейімделе алмай, Исландиядан жеңіліп жатты десеңіздер, онда Исландия футболшылары аталған құрамаларды сырт алаңда да тұқыртты емес пе?
Осылайша, Хорватияны артқа тастап, топтағы бірінші орынды иемденіп, Хеймир Хадльгримссон шәкірттері Ресейде өтетін Әлем чемпионатына сенімді түрде жолдама алды. Исландия құрамасының тізімі:
• қақпашылар: Ханнес Халльдоурссон (Рандерс, Дания), Рунар Рунарссон (Норшелланн, Дания), Фредерик Шрам (Роскилле, Дания);
• қорғаушылар: Ари Скуласон (Локерен, Бельгия), Хердюр Магнуссон (Бристоль Сити, Англия), Рагнар Сигурдссон (Ростов, Ресей), Кари Арнасон (Абердин, Шотландия), Хольмар Эйольфссон (Левски, Болгария), Сверрир Ингасон (Ростов, Ресей), Биркир Сэварссон (Валюр, Исландия), Самуэль Фридьоунссон (Волеренга, Норвегия);
• жартылай қорғаушылар: Гюльфи Сигурдссон (Эвертон, Англия), Арон Гуннарссон (Кардифф Сити, Уэльс), Эмиль Хадльвредссон (Удинезе, Италия), Биркир Бьярнасон (Астон Вилла, Англия), Йоханн Гудмундссон (Бернли, Ан- глия), Олафур Скуласон (Карабюкспор, Түркия), Арнор Траустасон (Мальме, Швеция), Рюрик Гисласон (Зандхаузен, Германия)
; • шабуылшылар: Альвред Финнбогасон (Аугсбург, Германия), Бьорн Сигурдарсон (Ростов, Ресей), Йон Бедварссон (Рединг, Англия), Альберт Гудмундссон (ПСВ, Голландия).