Өткір тістерімен адам денесін жарақаттап, қанын ішіп тұрған вампирлер туралы фильмдерді талай рет көрген шығарсыздар. Фильмді көргеннен кейін, ойдан шығарылған қиял-ғажайып кино, деп баға береміз де қоямыз. Бірақ, өмірде вампирлер бар дегенге сенесіз бе? Қазақтың арасында да бар десек ше?
Еуропада христан діні дәуірлеп тұрған заманда монархтар династиясын сақтауды сылтау етіп, жарын жақын туыстарынан таңдайды. Мұның соңы бірнеше ғасырдан кейін порфириямен ауыратын ұрпақтың дүниеге келуіне себеп болады. Әрине, бәрі бірдей бұл ауруға ұшырамаса да, екі жүз мың адамның біреуі порфирияға шалдығады екен. Қазіргі тілмен айтқанда тістері үшкір, көзінің ағы қызыл түске боялған вампирлер.
Порфирия ауруымен ауырған адамның терісі сезімтал болғандықтан, күн сәулесін жақтырмайды. Сондықтан түнде жүргенді ұнатады. Бұл дертке ұшырағандардың қанындағы гемоглобин мөлшері аз болады. Медецина тілімен айтқанда, қаназдықтың себебінен олар үнемі ыстық қан ішуге құмартып тұратын көрінеді.
Біз Тәуелсіздік алғаннан кейін ғана шетелдік кинолардан вампирлер жайлы көріп, біле бастадық. Ал, Еуропада вампирлер жайлы повест 1819 жылы жарияланыпты. Оның авторы Дж.Полидори. 1840 жылы қалемгер Т.Преста «Вампир Уорни или кровавый пир» романын жазады. Осы негізде кинорежисер К.Дреер 1931 жылы «Вампир» атты фильмін көрерменге ұсынған.
Жалпы, дерек көздеріне сүйенсек, Кәрі құрлық тұрғындарын вампирлер ХVІІІ ғасырда мазалай бастаған көрінеді. Тіптен, еуропалық елдер вампирлерді жойғандарға сыйақы тағайындап, мемлекеттік қызметкерлерді де бұл жұмысқа тартқан. Ең бірінші вампирлерге байланысты шағым 1721 жылы Батыс Пруссияда тіркеліпті. Араға төрт жыл салып Гобсбурск монахтары вампирлер жайлы мәлімет айтады.
Ал, 2002 жылы 31 қаңтарда Бохум соты (Германия) ерлі-зайыпты вампирлер Руда мен 23 жасар Даниэлді 15 және 13 жылға бас бостандығынан айырады. Оларды абақтыға қамауға 33 жастағы Франк Хаагенді өлтіргені негіз болған. Вампирлер Франкті балтамен ұрып құлатқаннан кейін, денесіне 66 түрлі жарақат салған. Одан кейін денесіне адам түсініксіз графикалар салып, жемтіктің қанын ішкен. Айыпталушылар бұл қадамға шайтанның бұйрығымен барғандығын айтыпты.
Жалпы, Кәрі құрлықта вампирмен байланысты түрлі оқиғалар орын алған. Мұның бәрін тізбектеу үлкен монографияға арқау болары сөзсіз.

ҚАЗАҚТА
ВАМПИР БАР МА?
Әрине жоқ. Себебі, вампирлер туралы қалам тарта отырып қазақтың даналығына, білгірлігіне көзіміз жете түсті. Неге десеңіз, халқымыз қан тазалығына аса мән беріп, жеті атаға толмай қыз алыспаған. Осылайша ұлтмыздың түрлі кеселдер мен аурулардан аман болуына жағдай жасаған.
Жалпы, «Жеті атасын білмеген жетесіз» деген көнеден қалған сөздің астарында үлкен пәлсапа жатыр. Атасының ғана емес әулетінің шежіресіне қанығып өскен баланың ата тегін қадір тұтатыны белгілі. Сонымен қоса, жаһандағы медицина қызметкерлері мен генетик ғалымдары жеті атадан қыз алыспаудың ұрпақ денсаулығы мен қан тазалығының кепілі екенін жамырай жар салуда.
Жәнібек ханның кеңесшісі Жиренше шешен науқастанып, төсек тартып қалады. Танымал емші мен тәуіптерден қайыр болмай, соңында Өтейбойдақ есімді емші Жиреншені аяғынан тұрғызыпты. Ол Жиреншенің «қандай ауруды емдеу қиын», – деген сұрағына «тұқым қуалайтын ауруды емдеу қиынның қиыны», – деген екен. «Ал, оның алдын алуға бола ма», – деген сауалына емші: «жеті атаға дейін қыз алыспау қажет» деп жауап қатса керек-ті. Емшінің айтқанын Жәнібек хан жадына тоқып, жанын салып халқына жеті атаға дейін үйленуге тыйым салғанда, «Кімді кім жеті атаға толмай үйленсе, өлім жазасына кесіледі» деген үкім шығарған. Міне, сол заманнан бері тек қан тазалығын сақтап келеміз-ау...
Алайда, ежелден келе жатқан еліктегіштігі мен аңқаулығы, Кеңестер Үкіметінен жұқтырған тойымсыздығы мен жағымпаздығының арқасында қазақта вампирден де жаман кеселдер пайда болды. Бір сөзбен айтқанда, жаһандану заманында қуатты мемлекетті орға жығатын індеттер.
Біріншіден, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «жемқорлықты жою қажет», деген сайын «жегіштік» имунитеті күшейе түсетін жемқорларпен күресу керек.
Екіншіден, жағымпаздық қазақтың табиғи болмысына жат қасиет. Бірақ, бүгінгі қазақ мұны өмір сүрудің, билікте сатылап өсудің жолы ретінде қарастырғаны өкінішті.
Үшіншіден, бүгінгі қазақ өзіне үңілмей, өзгенің тілімен, ойымен сөйлеуге, сөз саптауға құмартып тұрады. Олар баба аманатымен келе жатқан рухани қорда қандай байлық жатқанын ұғынбайды, түсінбейді немесе түсінгісі келмейді.
Міне, қазақтың қан ішкіш вампирлері осылар. Олар Тұңғыш Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың «Мәңгілік Ел» идеясын шындыққа айналдыруға сөзбен ғана атсалыса алады.

ТҮЙІН. Вампирлер мен қазақтың бүгінгі вампирлері мүлдем қиылыспайтын болар. Бірақ, бұлардың басты мақсаты біреу, ол – құрту, жою, жеу, ішу. Ал, бізге «Мәңгілік Елге» айналу үшін Мемлекет басшысының рухани жаңғыру бағдарламасы аясында ұлттық сананы жаңғыртудан басқа жол жоқ...

Нұрлат БАЙГЕНЖЕ.