Каспий теңізі туралы қызықты деректер

Каспий теңізі экономика мен кеме қатынасы үшін өте маңызды су қоймасы болып табылады, теңіз бойынан көптеген ғасырлар бұрын батыл теңізшілер жүзіп өткен. Каспий теңізі жабық, яғни әлемдік мұхит суларынан бөлекте орналасқан. Сол себептіде теңіз ерекше болып саналады. Каспий жағалауы өзгеше әсем әрі керемет курорттар әлем жұртын таң қалдырады.

1. Ғалымдар арасында әлі күнге дейін Каспийге теңіз статусын беру керек па, жоқ әлде көл атауы беріле ме деген қара-қайшы пікірталас бар. Бұл пікірталастың себебі теңіз өзге мұхиттардан шалғайда «жабық» түрде орналасқандықтан туындауда. Әрі Каспий барша жабық су қоймаларының ішіндегі ең ірісі, бірақ сонымен бірге ол басқа теңіздерге қарағанда үлкен.
2. Оның максималды тереңдігі бір шақырымдық белгіден сәл жоғары. Ең терең жері - 1025 метр.
3. Каспий теңізінің суы өзге теңіздер мен мұхиттарға қарағанда орташа алғанда тұздылығы 5 есе аз.
4. Теңіз атауы осы маңда сонау 30 ғасыр бұрын өмір сүрген Каспий тайпасының атауымен аталып келеді. Ресейде оны жергілікті тұрғындардың атымен - Хвалис теңізі деп атады.Тағы бір кең таралған атау - «Дербент теңізі», ежелгі Дағыстанның Дербент қаласының есімімен аталған.
5. Каспий теңізінің жағалаулары әртүрлі континенттерге жатады.Б атыс жағалауы Еуропада, ал шығысы Азияда жатыр.
6. Каспий теңізіне 130-дан астам өзен құяды.
7. Егер Каспий теңізі әлі күнге дейін көл болып саналатын болса, онда ол бүкіл әлемдегі көл суларының шамамен 44% -ын алады және ол тереңдігі жағынан әлемде Байкал мен Танганьикадан кейінгі үшінші орынды иемденеді.
8. Каспий теңізіндегі су деңгейі тұрақсыз. Соңғы 3000 жыл ішінде ол шамамен 15 метрге өзгерді.
9. Каспий теңізінің ең жоғары толқыны 11 метрге жеткен.
10.Теңіз суы мен жағалауында 1800-ден астам әртүрлі жануарлар өмір сүреді. Ал өсімдіктердің 728 түрі өседі.
11. Қарапайым адамдар 75000 жыл бұрын Каспий теңізінің жағасында өмір сүрген.
12.Теңіз түбі мұңай мен газ кеніне бай, олардың жалпы массасы 10-20 млрд. тоннаны құрайды.
13. Қазынашылардың айтуынша, Каспий теңізінің түбінде дауылдар мен сансыз теңіз шайқастары мен апаттарының әсерінен құнды жүктері бар теңізшілер суға батып, қазыналары түбінде қалып батып кеткен кемелер бар. Бірнеше жыл бұрын әйгілі американдық сүңгуірші Билл Уоррен зергерлік бұйымдарды іздеу үшін Каспий теңізін зерттеу туралы бастама көтерді. Американдық теңіз түбінде олардың көп екеніне сенімді.
14. 50-ге жуық арал Каспий теңізінің бөлігі болып табылады, олардың көпшілігінің ауданы шамамен 300 шаршы шақырым.
15. Каспий теңізінің аумағы Жапониядан үлкен әрі Германиядан сәл кіші. Қазіргі таңда ауданы шамамен 371,000 шаршы метрді құрайды.

Oinet.kz