Жұмбақ тастың дөп-дөңгелек формасымен қатар қайдан, қашан пайда болғаны да әлі белгісіз. Тастарды алғаш рет XX ғасырдың 30-шы жылдарында жұмысшылар Джунглиді тазарту кезінде тапқан. Жергілікті аңызға сенсек, тас шарлардың ішінде алтын жасырынған деп ойлаған. Дегенмен, тастың іші бос болып шыққан.

Электр қуатын ашудан месопотамиялықтар алғашқылардың бірі болды. Дегенмен, ХХ ғасырдың 30-шы жылдарында Бағдад маңындағы археологиялық қазба жұмыстары кезінде «Бағдад батареясы» деп аталатын жұмбақ артефакт табылған. Бірақ бұл батарейканың сыры әлі күнге дейін ашылмаған.

3. Войнич қолжазбасы

Войнич қолжазбасы әлемдегі ең жұмбақ кітап. Оның авторы жоқ, ол түсініксіз тілде жазылған және беттер түсініксіз таңбалармен және еліктіретін иллюстрациялармен толы.

Р.S.: Қазақстанда да сыры ашылмаған құнды тарихи орындар өте көп. Мәселен, бір ғана Жаңақорған ауданындағы Сығанақ қаласының сыры әле толық ашылған жоқ. Ал, Өзгент қаласы топырақтың астында тарихын жасырып жатыр. Ол жерге әле археологтар мен ғалымдардың аяғы тиген жоқ.