Қызылша жұқпалы ауруы туралы ақпарат

Қызылша – кең таралған жіті инфекциялық ауру, көбінесе балалар ауырады, дене қызуының 38—40°C дейін көтерілуі, мұрын, көз, тамаққабыну, теріде бөртпе пайда болу белгілерімен сипатталады. Қызылша бүгінгі күні ең жұқпалы аурулардың бірі. Бұл инфекцияға шалдыққыштық 100% - ол дегеніміз, егер бұрын қызылшамен ауырмаған және егілмеген адам қызылшамен ауырған адам мен қарым-қатынаста болса, ауру жұқтыру қаупі өте жоғары. Сол үшін де екпе мерзімін қатаң сақтау және инфекция ошағында эпидемияға қарсы шаралар жүргізу өте маңызды.
Қызылшаның белгілері:
Аурудыңөрбукезіндеанықтауқиындықтуғызбайды. Терідеқызылшабөртпелерішықпайтұрғанда, науқастыңқызылшаменауырғанортадаболуы, тамағындағықабыну, көздіңқызаруы, ұртта Бельский-Филатов-Копликақшылбөртпелердіңпайдаболуыдиагноздырастайды. Кейінтерідеүшкүндебіртіндепшыққанбөртпелердиагноздытолықдәлелдейді
 Инкубациялықкезең – жұқтырғаннанбастапалғашқыбелгілерібайқалғанша, 7-ден 14 күнгедейін. Естесақтаукерек: ауру бөртпепайдаболыпбасталмайды,  суықтиюбелгілерісияқтыбасталады-денеқызуы 38-40 градусқакөтерілу, әлсіздік, тәбеттартпау, құрғақжөтел, мұрыннан су ағу.
 Соңынанконьюктивит-көзіқызарыпқабынупайдаболады. Алғашқыбелгілерібайқалып, шамамен 2-4 күнненкейінауызқуысындаақылтістерінеқарсыұсақақшылдаубөртпелерпайдаболады. 3-5 күнібөртпелерайқындақтүріндеқаптап, көбейіпкетеді. Құлақтың  түбінен, маңдайданбастап, ары қарайбүкілденесінжауыпкетеді. Ұсаққызғылтдақтарүлкейіп, бір-біріменқосылып, формасыөзгереді. Бөртпепайдаболып, 2-3 күнненкейіндақтарөршіптұрғанкездеденеқызуытағы да көтеріліп, 40,5 градусқажетуімүмкін. Бөртпе 4-7 күнтұрады. Оларжоғалғансоң, орнындақоңырлаудақтарқалады, екіаптадансоңтерітазарады.
Аурудың себептері:
 Берілужолы - ауа-тамшыарқылы. Вирус сөйлескенде, жөтелгенде, түшкіргенде ауру адамныңсілекейіненсыртқыортағатүседі.
 Инфекция көзі – төртіншікүнбөртіпауырыпжүргенадам. Бесіншікүнненбөртіпжүргенадамнанжұқпайды. Ауырып, жазылғанадамдаөмірбойға иммунитет сақталады. Анасықызылшаменауырыпқойғанбаладатуғаннан 3 айғадейіншалдығуболмайды, өйткені осы уақыттаоның  қанындасақтайтынанасыныңқарсыденелерісақталады. Қызылшаменауырмағанжәнеегілмегенадамда  өмірбойыауруғашалдығуқаупікез-келгенжастаболады.

Емдеу жолдары
Жұқпаның жеңіл түрінде, үй жағдайы қанағаттанарлық болғанда, яғни кішкентай нәресте, балалардың болмауы, жатақхана т.б. Науқастар үйде емделеді, ешкімге жұқпау үшін, жұғу кезеңінде төсекте жатады. Көзінекүнжарығытүспейтіндейжағдайкерек, тамағыншайқап, көзінтазалап, 2% сульфаций натрий сұйығынкөзге 3-4 реттамызады. Науқасқа мол құнарлысұйықтарберіледі. Шағымынабайланыстыжазылғаншадәрігербақылауықажет. 

Үйде немен емделеміз?
 Бала төсекте жатуы керек, сұйықты көп ішіп, құнарлы тамақ жегені жөн, аспирин ішуге болмайды. Егеролқоютамақтыжейалмаса, сұйықсорпаберіңіз. Егербалағаемшек ему қиынғасоқса, ондаемшектісауып, сүттіқасықпенішкізіңіз. Көздіңбүлінуінболдырмауүшінмүмкіндігінше Адәруменінберіңіз. Қызукөтерілгендежәне бала тынышсызданғандапарацетомол беру қажет. Егерқұлағыауырса, антибиотиктерішкізгенжөн. Өкпесініңқабынғандығын, менингиттінемесеқұлақ пен асқазанныңқаттыауырғандығынбілдіретінбелгілербайқалса, дәрігершақырыңыз. Қызылшаныңарнайыемдеу препараты жоқ. Науқасқавитаминдерге бай тағамдаркөкөністер, жемістер, шырындардыкөпмөлшердеішуқажет.
 Егербаланыңішіөтсе, регидрационды су беріңіз.
Асқынуы.
 Асқынукөбінесе 5 жасқадейінгібалаларданемесе 20-дан асқанересектердеболады. Кеңтаралғантүбі – құлақортасыныңқабынуы (отит), бронхопневмония, мойын лимфа түйіндерініңқабынуы, ларингит, энцефалит. Өкінішкеорай, асқынуларболыптұрады, сондықтан да аурудықатаңмедициналықбақылаукерек, учаскелікдәрігерпациенттікүнінебірнешеретқараукерек. Қызылшағадегенсекемтуа сала, дереудәрігергеқаралуқажет. Бұл тек қана диагноз қою мен емдеуүшінғанаемес, ауырғанадамныңұжымында, айналасындаэпидемияғақарсышараларжүргізуүшінөтемаңызды.
Алдын алу.
Қызылшаныңалдыналудатиімді  де сенімдішаралардыңбірі – егілу. Қызылшаданегілусақтануиммунитетінқалыптастырады. Біріншіекпе бала 1 жаста, екіншіекпе бала 6 жастаболғандажүргізіледі. Екпе 15 жылбойытұрақты, сақтаутиімділігінқамтамасызетеді.
 Қызылшапайдаболса, ауырғанадамболған инфекция ошағында, ұжымда  эпидемияғақарсышараларжүргізіледі. Инфекция ошағындакүнсайынауруменқарым-қатынастаболғанадамдардытексеріп, термометрия жүргізеді. Жұқтырғанадамдарболсадереуоқшаулайды. Қызылша, қызамыққажәнешошқамойынға (ҚҚП) қарсыекпебұлаурулардансақтайды!  Қызылшағақарсывакцинаныойлапшығару – бұл медицина ғылымыныңүлкенжеңісі.
Вакциналар
 Қазіргітаңдақызылшаауруыменкүресжәнеалдыналу, осы аурудыңасқынуынансақтануол-вакцинация екенінұмытпағанжөн. Қызылшадан вакцинация арқылықорғануғаболады. Қызылша, қызамыққажәнешошқамойынға (ҚҚП) қарсыекпебұлаурулардансақтайды!  Туберкулез, лимфома, лейкоз ауруларыменауырғаннайқастарға, жүктіәйелдерге  тірі вакцинация жүргізілмейді. ҚҚП екпесіқауіпсіз. ҚҚПекпесіналғанадамдардыңкөпшілігіндеқолайсызжағдайларбайқалмайды. Өтесиреккездесетінегуденкейінгіқолайсызжағдайларденеқызуыныңкөтерілуіменғанашектелуімүмкін, ал денедебөртпепайдаболыпнемесеқұлақайналасындағыжәнесілекейбездерініңісінуіодан да сиреккездеседі. Бұлқолайсызжағдайларегуденкейін 7-12 күнішіндежойылады.

Жаңақорған аудандық СЭББ-ың бөлім басшысы Ж.Шайхысламов.