№88 (8799) 5

05 қараша 2024 ж.

№87 (8798) 2

02 қараша 2024 ж.

№86 (8797) 29

29 қазан 2024 ж.

Жаңалықтар мұрағаты

«    Қараша 2024    »
ДсСсСрБсЖмСбЖс
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
252627282930 
» » ҚАЗАҚ ТАРИХЫНДАҒЫ ӘЙЕЛДЕР: ГАУҺАР АНА

ҚАЗАҚ ТАРИХЫНДАҒЫ ӘЙЕЛДЕР: ГАУҺАР АНА


Тарихи деректер бойынша, гауһар ана – Қожа Ахмед Иассауидің қызы. Гауһар-ана бейіті тарихи архитектуралы құнды ескерткіштердің бірі, қазіргі Түркістан ауданы М.Әбенова ұжымы жерніде орналасқан, ені 20 метрге жуық кішкене иөбе болып келеді, алғашқы қабыр орны бұзылып кеткен, шатыры жоқ, төрт құлақты дуалдан тұрады. 1990 жылдары қабыр жанынан зиаратшыларға арналған үш бөлмелі құрылыс тұрғызылды.

Кесене Түркістан қаласынан оңтүстікке қарай 4 шақырым жерде, Түркістан-Шәуілдір автокөлік жолынан солға қарай 400-500 метр қашықтықта орналасқан. Теңіз деңгейінен биіктігі 174 метр. 1989 жылдан «Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи-мәдени қорық мұражайы қарамағына енгізіліп, қорғауға алынған. «2011 жылдың мамыр айында «Әзірет Сұлтан» қорық-мұражайының Археология бөлімінің қызметкерлері қазба жұмыстарын жүргізіп, бірқатар мәліметтер жинақталды. Гауһар ананың қашан қайтыс болғаны жөнінде мәлімет жоқ. Дегенмен Ахмет Иассауидің 1101-1103 жылдары туылғанын, жиырма жасында үйленгенін есептей отырып, Гауһар ана шамамен 1122-1124 жылдары туылған деген болжам жасалған. 1167 жылы Гауһар ана 43 жаста болса, бұған тағы 20-30 жылды қоссақ, шамамен 1187-97 жылдары дүниеден озған деп жорамалдауға болады. «Әзірет Сұлтан» кесенесізде ұзақ жылдар бас сақтаушы, кейіннен мұражай директоры болған О.Дастанов ақсақалдың ел аузынан естіген аңызы бойынша Гауһар ана қайтыс боларында «Мені інім Ибрахим шайхтың қаны төгілген жерге қойыңдар» – деп өсиет етіпті. Аңызға сенсек, Ибрахимді Сүйір деген халық өздері қазған арықтан рұқсатсыз су алғаны үшін кетпенмен шауып өлтірген, яғни бұл Сүйір арығының жағасы болуы керек. Гауһар ананың сағанасы жөнінде О.Дастанов ақсақал біраз ауызша берген дерегінде: «Біздің үйіміз Гауһар анаға жақын маңда болатын. Менің 5-6 жасар кезімде шешем жетектеп ертіп барып Гауһар анаға құран оқып, зиарат ететіні жақсы есімде қалыпты. Гауһар ананың басында күйген кірпіштен қаланған кесенесі бар болатын, келбеті қазіргі Рабия Сұлтан Бегім кесенесіне ұқсас, бірақ кішігірім ғана еді. Күмбезі де көгілдір қышпен қапталған, бірақ кішігірім ғана еді. Күмбезі де көгілдір қышпен қапталған, бірақ жартысы құлап қалған, кесененің өзі төрт бұрышты болып келген өте ескі еді». Қазіргі таңда Гауһар ана сағанасы мен зиарат үйі көлемі 15х12м, биіктігі 1-1,20см, топырақ тұғырдың үстіне орналасқан. Төртқұлақ сағананың сыртын айналдыра ені 0,7м бетон жол құйылған. Құлпытастың ұзындығы 3,5м, ені 1,5м, биіктігі 1,6м, күйген кірпіштен қаланып, сырты сыбалып, әктелген. Шфрақшының бөлмесі көлемі 3,7х3,2м, зиаратшылар бөлмесі 5,4х3,1м. «Әзірет Сұлтан» қорық-мұражайының құрамына діни-рухани ескерткіш ретінде тізімге алынған. 2014-2015жж. «Әзірет Сұлтан» қорық-мұражайының бастамасымен Гауһар анамыздың басына кесене тұрғызылды. Кесене өлшемдері биіктігі – 9 метр, төрт жағының өлшемдері – 6 метр, порталды, бір жаппалы құрылыс. Жалпы қорғау аймағы 8 га. Аумақта орналасқан.
«Қазақ тарихындағы әйелдер» кітабы.
30 қыркүйек 2018 ж. 8 547 916

pharmacy world от 22 шілде 2023 15:18

canadian pharmacy azithromycin от 10 қыркүйек 2023 04:17

online pharmacies in usa от 20 маусым 2024 10:58

mail order canadian drugs от 21 маусым 2024 01:55

Endappy от 23 шілде 2024 18:19
Should I inform my doctor if I am taking additional over-the-counter medications t vermact 12 mg?

Lummivy от 1 қыркүйек 2024 02:21
Are there prescription options for managing autoimmune disorders cialis 5 mg Generic?

Pronozawl от 4 қараша 2024 23:58
ТљРђР—РђТљ РўРђР РХЫНДАҒЫ УЙЕЛДЕР: ГАУҺАР РђРќРђ » Жаңақорған тынысы clomid 50mg price