Зияткерлік меншік қорғалуы керек
Еліміз егемендік алғалы бері дүниежүзілік қауымдастықтың толыққанды мүшесі болды дейтін болсақ, сол арқылы халықаралық қатынастарда өзіне сәйкес құқықтар мен міндеттерді қабылдап отыр. Солардың бірі зияткерлік меншікті қорғау. Зияткерлік меншік адамның ой-санасымен жасалғанның барлығына қатысы бар өнертабыстар, әдеби және драмалық туындылар, сондай-ақ, коммерциялық мақсатта пайдаланылатын таңбалар, атаулар мен үлгілер. Міне, осы аталғандардың барлығы бүгінде заңмен қорғалады. Еліміз Дүниежүзілік Зияткерлік меншік ұйымының мүшесі, сол себепті зияткерлік еңбек кез келген адамның жеке мүліктік құқығы немесе жеке меншігі.
Зияткерлік меншік құқығы өзге де меншік құқықтары сияқты, авторға өз туындысынан немесе шығармашылық жұмысынан табыс табуына мүмкіндік береді. Бұл мәселе дүниежүзілік адам құқықтары декларациясының 27 бабында нақтыланған. Зияткерлік меншік құқығын бұзған жағдайда, Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодексінің 158-бабына және Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 198, 199-баптарына сәйкес, жауапкершілікке тартылады.
Бүгінде Қызылорда облысынын Жанакорган ауданаралык әділет баскармасы заңнамалар аясында қарқынды түсіндірме жұмыстарын жүргізуде. Айталық, Дүниежүзілік экономикалық форумның жаһандық бәсекелестікке қабілеттілік индексінің «Зияткерлік меншікті қорғау» индикаторын жақсарту мақсатында зияткерлік меншік объектілерін пайдаланушы тұлғалар арасында онлайн кеңестер беру шаралары белсенді ұйымдастырылды.
Мемлекет тарапынан зияткерлік меншік құқығы саласын дамытуға жоғары деңгейде көңіл бөлінуде. Өйткені, дүниежүзілік қауымдастықтың талаптарына жауап беру, дүниежүзілік сауда ұйымына кіру тәрізді маңызды мемлекеттік мақсаттарды жүзеге асыруда авторлық және сабақтас құқықтар мен өнеркәсіптік меншік саласындағы құқықтарды қорғау маңызды факторлардың бірі болып есептеледі. Сондықтан да, зияткерлік меншіктің болашақта азаматтардың әл-ауқат деңгейін белгілейтін зор ресурс ретіндегі маңызы арта бермек.
С.Ибраев,
Жанақорған ауданаралық әділет басқармасы басшысының м.а,
«Қазақстан заңгерлер» одағының мүшесі